M Delpastre

Visquèt de 1925 a 1998. Tant Felip Gardy( figuras dau poèta e dau poèma dins l'escritura occitana contemporanèa)  als edicions Jorns, que  Jean Eygun dins son antologia de la "Poesia d'oc del sègle 20" editat a las letras d'oc la classan dins los grands poètas de son temps. L'òs e que la "nova istòria de la lenga occitana" en dos volumes de Lafont e de Anatole en parla pas? Aici çò que ne dis Gardy fa pas de dobte que lo centre de son òbra es lo recuèlh de setanta poèmas que se titolan  : "los saumes pagans" . setanta que foguèt lo chifre volgut per son revisor. Felip Gardy nos explica que lo caminament de Delpastre monta de grad, de dètz en dètz, segon l'imagta del cèucle , coma la de la sèva dusca la cima de l'aubre , coma per se sarrar de Diu. Aquel caminament reverta un camin de cròtz . Gardy trova que la volontat de Delpastre reverta la de Delavouèt que se titola "camin de crotz" "dins lo païs de l'aubre , l'ieu fai l'experiènca de la solitud:  s'i tròba unic de sa mena , dins un mond que degun a l'entorn compren pas.  Aquela experienca es tanben la de la multiplicitat de las lengas e dau castig que representa lo fach de parlar una que degun compren pas ò vòu pas comprene. Sota la vestidura dau"païs de l'aubre" es l'episòdi biblic de la Torre de Babèl que se laissa devinhar. Lo moment que Dieu per punir leis òmes de son tròp grand voler de poténcia , balhèt a cadun lo present empoisonat de la multiplicitat de las lengas"  Segond Gardy , Delpastre visquèt la "traversada solitaria d'aquel"pais de l'aubre" com' la traversada d'un païs estrangièr ont es complètament despossada de la sia paraula. Traucada es un titol  que resuma plan l'enauçament de Delpastre  e consi trapa sa paraula e se troba son camin . Per Jean Eygun;  Marcela Delpastre e Sully-Andre Peire fan partits dels poètas majors del sègle vingt. Aqui un primièr poèma  Lo crit de las peiras Quand las peiras se metan d'udlar, d'udlar coma un chen malaude, Coma un enfant perdut la nuèch coma los chens a la luna. com'una femna en las penas, las auvètz auvidas las peiras? Quand las peiras cridan jos lo marteu e jos la massa, quand las peiras janglan jos lo fiau de l'acier, las avètz auvidas se planger? -Las avètz auvidas chantar? Quand l'auvètz estuflar , lo vent, que vai fincar la peira e que passa sas mans dins sos piaus, sos dets sus la jauta mofla de la peira, escotatz la chantar... Escotat- la durmir , la peira . De tant de temps dins la negror del temps mai de la peira escotatz-la polsar. Tant bravament, una tras l'autra e l'una contra l'autra , sable dessus , sable dejos, la terra es prionda e las peiras duerman dedins, las auvetz pas durmir? " vertat que de legir aquel texte me far pensar iresitiblament al libre de Roquette Max  " Tota la sabla de la mar" quand a la fin del roman , la Sibila ven peira per l'eternitat promèsa, pel Diu mascat...  *********************************************************** Un autre poèsia titolada : "la paraula". Ai cregut a tu , paraula. Dins lo silenci t'esperave, e dins lo marmùs dau mes d'aust. Farià montar la saba a las branchas d'ivèrn. Oblidariem la nèvia, oblidariem lo vent, es çò qu'es de trauchar la fanha, los pès dins lo fems. Ai cregut a tu , mon còr, que portava lo pes de l'aubre e de la jarba, e que sabiàs lo pes de la terra; lo freg, la fam, lo fais sus l'esquina. Mo n còr que tota peira bleça , mon còr que tota espina sagna , e que sechas e que gialas-que bulhisses de sang e de colera. Mo còrs que te dreças coma' na espija a l'auba , e qu'esperas l'amor e la rosada , e que montas coma'n aubre dempuèi la nuech dau sang. Ai cresegut a tu. Atu que m'esperave sus terra, a tu , miralh dau còrs, miralh de l'aiga , tu que pòtas la doble facia de l'ombra e dau ciau. Ai cregut a tu que me teniàs ieu-mesme, fum de vita, l'alen mai la chalor , miralh dau vent , paraula! Tu que dises tot çò que sià , jorn après jorn, l'arma e lo còrs, çò  que vei , çò que mània , e lo perfum , tu que sabes tot çò que sià. Ai cregut a tu . me menave onte voliàs , lo còr e l'arma. Me  menaves coma una votz qu'òm sec de lonh , jorn après jorn lo chamin qu'òm traça. Emb sos dos pès, emb sas doàs mans , que vai pus lonh tant qu'òm lai marche. Ai cregut a tu que me disiàs , que ses ieu-mesme. Que ses ieu-mesme e que ses mai, que vas pus lonh- paraula de mon cor, paraula de mon arma, ma votz que me disiàs de tota eternitat. Ai cregut a tu , t'ai tot balhat, mon còrs , mon arma. E te'n 'niras coma lo vent, sens figura, ni fòrma, e poiriras coma lo fems, qu e passe lo mes-mòrt, e que la prima  tòrne.  Ieu , la paraula decebuda tant pròcha de la fin d'un amor. M'agradariai de creire que Marcella Delpastre nos "auvis" e qu'ela sab qu'aimam  la seuna paraula ,  e qu'uei  nos fa ressons...